Uitgever: 999 games
Spelers: 2-4 spelers
Speeltijd: Coöperatief
Speelduur: 60 min
Leeftijd: 10+

Het stenen tijdperk. Jullie zijn een stam die probeert te overleven in een harde en onvergeeflijke wereld vele duizenden jaren voor Christus, waar het jagen geblazen is of omkomen van de honger.
De eerste mensen jaagden op reusachtige dieren zoals mammoeten, bizons en beren. De huiden werden gebruikt voor kleding en het vlees werd gegeten om te overleven. In Paleo is dit een basis vereiste. Maar je grote ambitie is het tekenen van een rotsschildering van het jagen op de grootste mammoet in de omgeving zodat mensen van latere generaties zullen weten wat jullie ooit hebben moeten doorstaan.

Doel van het spel 
Paleo is een cooperatief avontuur waarin je als groep gezamenlijk vijf overwinningspunten moeten zien te behalen. Deze punten worden komen tot leven als vijf delen van een grote grotschildering op het die op het tableau gelegd moeten worden. Ondertussen moeten elke dag kleinere missies worden volbracht en zullen jullie genoeg voedsel moeten vergaren voor je gehele stam, door te jagen en te verzamelen.


Spelopzet
Drie kleine speelborden en een werkbank stellen het leefgebied van jullie stam voor:

Het nachttableau is de thuisgrot van de stam waar men slaapt en een rotsschildering hoopt te maken. Hierop kunnen de missiekaarten worden neergelegd.
Op het wildernis bord worden voedsel en grondstoffen verzameld, vinden er ontmoetingen plaats en kan worden gejaagd. Hier vindt het grootste deel van het spel plaats. Onderaan het bord zijn lege vakken waar specifieke kaarten kunnen worden neergelegd die je helpen je missies te behalen.

Het basiskamp is het derde bord waar de verzamelde grondstoffen worden gelegd die gebruikt kunnen worden om je stam te voeden of om gereedschappen te maken. Op het basiskamp liggen drie stapels kaarten die stamleden (groen), droomkaarten (blauw) en ideeen of uitvindingen bevatten (geel). Droomkaarten kunnen bonussen bevatten maar ook nieuwe jachtmogelijkheden toevoegen.

Dit laatste gebeurt via de werkbank. Een uniek rekje die opgebouwd wordt en waar potentieel nieuwe uitvindingen in getoond kunnen worden. Tot slot hebben we nog het kerkhof. Kaarten die uit het spel verwijdert moeten worden kunnen hier worden geplaatst.

Spelverloop
In Paleo speel je steeds andere scenario's. Je hebt weliswaar een set basiskaarten die altijd terugkeren, maar deze worden aangevuld met twee modules die het verhaal vormgeven. Er zijn in totaal 10 modules die de moeilijkheidsgraad makkelijk, gemiddeld, moeilijk en zelfs 'dodelijk' maken. Voor je eerste ronde Paleo worden twee makkelijke modules aangeraden om het spel te leren.

Iedere speler krijgt twee stamleden. Dit is je groep. De volledige stapel kaarten wordt opgedeeld onder de spelers en je speelt je beurten altijd tegelijk. Van de bovenste drie kaarten in je deck mag je er een kiezen om te spelen en deze wordt tegelijk met je medespelers omgedraaid.

Zo kan het via de kaart mogelijk zijn om op voedsel te jagen, hout of steen te verzamelen of om een gevaar te trotseren. Speciale kaarten met een kampvuur zijn thuiskaarten die het mogelijk maken om gereedschappen te bouwen of kaarten uit de drie decks op het basiskamptableau toe te voegen aan je spel.

Het icoon met twee schuddende handen biedt de belangrijkste spelmechaniek in Paleo: De mogelijkheid om samen te werken. Mocht jouw kaart bijvoorbeeld een wolf bevatten die verslagen moet worden, dan is het mogelijk dat jouw groep krijgers en jagers niet sterk genoeg is deze te verslaan. Een andere speler kan met het icoon samenwerken zijn kaart om te helpen met de jacht.

Punten kunnen via speciale kaarten in je module worden behaald. Dit is vaak het verslaan van een groot dier of het vinden van een vereiste, zoals een stamlid of een uitvinding.

Na het volledig leegspelen van jullie stapel met kaarten is de dagfase voorbij. Naast het halen van overwinningspunten is het dan zaak dat je voldoende voedsel hebt verzameld voor alle stamleden die jullie inmiddels hebben vergaard. Nu volgt de nachtfase waar in iedereen moet worden gevoed.

In het geval er niet genoeg voedsel is om in de nachtfase alle groepen te voeden, sterft een van je stamleden. Zoals eerder genoemd: het is een onvergeeflijke wereld. Er wordt een doodskop token geplaatst op het nachttableau. Bij vijf doodskoppen verlies je het spel omdat je stam dan helaas de winter niet zal overleven.
Je hebt ook nog dagelijkse missies die je moet halen, zoals genoeg hout verzamelen of een berenval maken. Lukte dit niet, dan levert ook dit een schedel op, of het oplopen van schade bij je stamleden. Is de de nachtfase afgerond, dan worden de kaarten geschud en opnieuw opgedeeld en begint de volgende dag. Het spel eindigt direct bij het halen van het vijfde punt of het behalen van een vijfde schedel.

Spelelementen
Samenwerken is een belangrijk spelmechaniek in Paleo. Door jouw krijgers toe te voegen aan de groep krijgers van je medespeler is het wellicht haalbaar om een bizon te verslaan. Zonder jouw speren en inzicht had hij het nooit gered.

Spelers kunnen hun groep ook sterker maken door meer speren te maken van hout en steen. Deze speer voegt een permanente bonus van 1 kracht toe aan je groep. Het maken van een primitief stuk gereedschap kan er voor zorgen dat een groep in staat is om te jagen zonder hulp van medespelers, die dan hun beurt beter kunnen gebruiken.

Zo is het zeer verstandig om je voorraden te gebruiken om je groep sterker en vaardiger te maken. Je zult uiteindelijk grotere dieren moeten gaan jagen om je stam te blijven voeden!

Gevarenkaarten zijn rood gekleurd en stellen het gevaar voor wat de wildernis op je groep af kan sturen. Van vallende rotsen tot een giftige bessenstruik, het zit in het spel. Deze gevarenkaarten kunnen getrotseerd worden en soms zelf uit het spel verwijdert worden. Dit laatste is erg handig omdat het afleggen van een gevarenkaart altijd een schadefiche aan je stamleden brengt.

Huiden die bij de jacht veelal worden bemachtigd kunnen schade voorkomen of gebruikt worden om uitvindingen te maken. Het is een grondstof die er voor zorgt dat jagen voor de spelers steeds lucratiever wordt.


Eigen ervaringen en oordeel
Persoonlijk vind ik Paleo een heerlijk spelletje. Na zes maal Paleo te hebben gespeeld met 2, 3 en 4 spelers kan ik zeggen dat de verschillende modules het spelaanbod zeer groot maken. Het is erg prettig om bij de volgende maal Paleo spelen een lastigere module te pakken om je uitdaging te vergroten als je het spel door hebt. Een 'moeilijke' module is samen met een makkelijke module nog eenvoudig te doen voor de ervaren speler, echter wanneer je een moeilijke met een gemiddelde module samen stelt dan kun je aardig te kort schieten in je strategie.

De coöperatieve spelmechanieken zijn op zijn best met vier spelers omdat er over en weer meer opties zijn. In mijn groep was ons probleem met vier spelers wel dat de stapel kaarten redelijk snel op zijn. Zo waren er veel moment dat drie spelers de samenwerk optie moesten uitvoeren om een vierde speler te redden of omdat we er op dat moment gewoon niet veel mee konden. Dit zorgt er voor dat je kaarten niet optimaal gebruikt worden en dit zie je terug in je resultaten vangst voor de dag. Het spel is naar mijn idee wel uitgebalanceerd op de tekortkoming aan kaarten doordat vier spelers natuurlijk al over 8 stamleden beschikken, dus worden kaarten makkelijker uitvoerbaar.

Mijn groep moest bij de tweede pot Paleo met vier spelers opnieuw gaan nadenken over de aanpak. We lieten onze dagelijkse quest tot twee keer toe links liggen omdat we ons volledig wilde richten op het maken van wapens. De module vroeg ons om zeer grote vijanden te verslaan. Na de tweede ronde hadden wij dus reeds 4 van de vijf doodskoppen liggen. We konden echter vanaf nu vrijwel elk beest dat ons een punt en voedsel op zou leveren, verslaan. Dit bleek de juiste aanpak te zijn. Echter bij een volgende pot paleo (moeilijk + gemiddelde module) verloren wij weer kansloos.

Een kleine kanttekening zijn de spelregels. Dikwijls hebben wij na moeten lezen hoe alles in zijn werk gaat en bij het nalezen bleken de regels ook geen duidelijke uitkomst te bieden. Bijvoorbeeld het fiche met kleding hebben wij eerder verkeerd geinterpreteerd en ook de steen- en bijl- fiches hadden wij in eerste instante direct na gebruik afgelegd. Waar het op neerkomt is dat de fakkelfiches na gebruik afgelegd dienen te worden en bijvoorbeeld de steen- en bijlfiches als permanente upgrade gelden. Een ander voorbeeld is of er nu iedere dag nieuw voedsel aan het kamp wordt toegevoegd. Uiteindelijk hebben wij besloten dit niet te doen aangezien de modules dan wel erg gemakkelijk zouden worden. Zo kom je gedurende het spelen wel meer vraagtekens tegen waar je in feite je eigen interpretatie aan zou kunnen geven. 

Als coöperatieve bordspellen zoals pandemic jou aanspreken dan wil je Paleo zeker wel een kans geven. Het unieke design en de verschillende moeilijkheidsgraden bieden een grote herspeelbaarheid van het spel. De speelkaarten en de missiekaarten brengen de wereld van het stenen tijdperk prachtig tot leven via de mooie artwork van Dominik Mayer. Het spel hoeft absoluut niet lang te duren dus een tweede potje Paleo er achter aan is op een avondje spelen geen probleem. Paleo verdient absoluut een Gouden Beginnerbudgy.

Deze review is geschreven door Vincenity